Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ (ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΛΑΣΚΑΣ) ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΛΑΣΚΑΙΟΙ

Ο Πελοπίδας, από τις πρώτες μέρες που συνάντησε τα λιγοστά ΕΛΑΣίτικα τμήματα στη Βόρεια Πελοπόννησο, φροντίζει για την ιδεολογικοπολιτική τους ενημέρωση γύρω από το ρόλο των Άγγλων ιμπεριαλιστών:
«Στις 6/7/1943 εμείς γυρίσαμε στα Σπυρέικα σπίτια στο Τρανό Λιβάδι. Εκεί ο Πελοπίδας μάς μίλησε και μας εξήγησε τι σημαίνει ΔΟΕ (Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος), από πού χρωστάμε και γιατί μας επιβλήθηκε.»(Δημήτρης Σολωμός)
Δηλαδή την εποχή ακριβώς που στην Καστανιά Θεσσαλίας υπογραφόταν το σύμφωνο υπαγωγής του ΕΛΑΣ στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, δηλαδή στους Άγγλους, ο Πελοπίδας, αγνοώντας τις εξελίξεις, αμφισβητούσε τη μελλοντική κυριαρχία τους.

(απόσπασμα από το βιβλίο)

Το βιβλίο «Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ (ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΛΑΣΚΑΣ)ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΛΑΣΚΑΙΟΙ …» του Αντώνη Φωτ. Περώνη είναι μια ιστορική μελέτη άρτια τεκμηριωμένη, καρπός πολύχρονης έρευνας.
Η αθάνατη εποποιία της Εθνικής Αντίστασης γέννησε ηρωικές μορφές. Μορφές βγαλμένες από την καλύτερη μαγιά που σμίλεψε ο λαός μας στους ματωμένους αγώνες για λευτεριά, εθνική ανεξαρτησία, λαοκρατία.
Τέτοια υπήρξε κι ο θρυλικός Καπετάν-Πελοπίδας (Παντελής Λάσκας), όπως και όλη η οικογένειά του, που δόθηκε ολόψυχα στον αγώνα και θυσιάστηκε σύσσωμη. Ακριβός σύντροφος και συνοδοιπόρος του Άρη Βελουχιώτη σε όλες τις φάσεις της ηρωικής και μαρτυρικής συνάμα διαδρομής του. Ακατάβλητος και ικανότατος μαχητής, ηγετική φυσιογνωμία με σπάνιες οργανωτικές ικανότητες, δωρικός, ανυπόκριτα σεμνός, με μια ανυπέρβλητη ηθική ακεραιότητα να συνοδεύει όλη την πορεία του.
Σπάνιες ζωντανές και αποκαλυπτικές μαρτυρίες αγωνιστών ξεδιπλώνονται όχι μόνο για να σκιαγραφήσουν το πορτρέτο του Πελοπίδα, αλλά και για να φωτίσουν άγνωστες πτυχές της συγκρότησης του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, κρίσιμες και ιστορικές μάχες, την τελευταία πράξη του δράματος του Άρη, τις συνέπειες των πολιτικών επιλογών και την έγνοια για τη διαφύλαξη του λαϊκού χαρακτήρα του ΕΛΑΣ.
Το βιβλίο του Αντώνης Φωτ. Περώνης «Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ (ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΛΑΣΚΑΣ) ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΛΑΣΚΑΙΟΙ, Μεσοπόλεμος – Αντίσταση – Εμφύλιος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ και διατίθεται σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

Περιεχόμενα

Εισαγωγή………………………………………………………………………………………. 13

Ευχαριστίες……………………………………………………………………………………. 19

Αρκτικόλεξα………………………………………………………………………………….. 21

ΜΕΡΟΣ Ι

1925-1940: ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΝ ΤΑΞΙΚΩΝ-ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΩΝ
ΑΓΩΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΛΗΣ

Η οικογένεια Λάσκα………………………………………………………………………….. 23

Τα πρώτα σοσιαλιστικά σκιρτήματα στην Κορινθία………………………………… 26

Πέτρος Λάσκας – Οι πρώτες αγωνιστικές του αναφορές………………………….. 29

Στις τάξεις του αστικού στρατού………………………………………………………….. 31

Η πλούσια επαναστατική δράση των αδελφών Λάσκα
τα χρόνια 1928-1936…………………………………………………………………….. 31

Ηρωική και μοναδική επαναστατική δράση…………………………………………… 36

Μαρτυρίες για τους Λασκαίους στο Λουτράκι, 1931-1936………………………. 42

Λίγα λόγια για τον Παντελή Λάσκα……………………………………………………… 43

Καταδικασμένοι κομμουνιστές της Κορινθίας την περίοδο 1924-1936………. 44

Η μοναρχοφασιστική δικτατορία της 4ης Αυγούστου……………………………… 45

Οι συλλήψεις των στελεχών του ΚΚΕ στην Πάτρα………………………………….. 46

Στην Ακροναυπλία……………………………………………………………………………. 51

Στο κάτεργο της Πύλου……………………………………………………………………… 53

Ο Βασίλης κι ο Παντελής Λάσκας στα χρόνια
της δικτατορίας του Μεταξά …………………………………………………………… 57

Οι αλύγιστοι της δικτατορίας ……………………………………………………………… 60

Στον Άη-Στράτη……………………………………………………………………………….. 61

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

1940-1944: ΤΟ ΚΚΕ ΚΑΙ ΟΙ ΛΑΣΚΑΙΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΕΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Στον αντιφασιστικό πόλεμο 1940-1941 ……………………………………………….. 65

Οι Ακροναυπλιώτες παραδίδονται στους φασίστες κατακτητές…………………. 67

Η τραγωδία της ομάδας συμβίωσης των πολιτικών εξορίστων Άη-Στράτη….. 69

Ο Παντελής Λάσκας αρχηγός της ομάδας ένοπλων
κομμουνιστών Λουτρακίου 1941-1942……………………………………………. 74

Προτεραιότητα στον ένοπλο αγώνα……………………………………………………… 79

Η Ακροναυπλία στη μεγάλη πείνα του 1941-42……………………………………… 82

Ο θάνατος του Βασίλη Λάσκα…………………………………………………………….. 82

Το Π.Γ. του ΚΚΕ δίνει εντολή στον Παντελή Λάσκα
για ανάπτυξη αντάρτικου στην Αττικοβοιωτία…………………………………… 87

Στον Άρη Βελουχιώτη……………………………………………………………………….. 89

Ντόμπρος στη γνώμη του…………………………………………………………………… 94

Στη Ρούμελη με τις «μάνες του Λαϊκού Στρατού»…………………………………… 95

Εκτός κομματικής γραμμής………………………………………………………………… 97

Στα λημέρια του Ζέρβα…………………………………………………………………….. 100

Εξόντωση επίορκων ΕΛΑΣιτών…………………………………………………………. 101

Ο Άρης και ο Πελοπίδας στην Αθήνα ………………………………………………… 103

Πολιτικός του Αρχηγείου Αττικοβοιωτίας…………………………………………… 106

Ο Σιάντος «προωθεί» τον Ορέστη αντί του Πελοπίδα……………………………. 108

Ο ΕΛΑΣ χάνει προοδευτικά τον λαϊκό του χαρακτήρα …………………………. 109

Ο Πέτρος Λάσκας σέρνει πρώτος το χορό
των μελλοθανάτων στο Κούρνοβο στις 6/6/1943……………………………… 111

Η πρώτη αποστολή του Πελοπίδα στην Πελοπόννησο…………………………… 114

Ανοιχτή αντιβρετανική διαφώτιση των ΕΛΑΣιτών………………………………… 118

Η μάχη του Λεοντίου. Μεθοδευμένη αποσιώπηση
της συμμετοχής του Πελοπίδα……………………………………………………….. 119

Ο ΕΛΑΣ καθοδηγείται από το Γενικό Στρατηγείο του…………………………… 121

Η πρώτη προσχώρηση αντιΕΑΜικών αξιωματικών
στον ΕΛΑΣ Κορινθίας…………………………………………………………………. 122

Ο Μίχος εν αγνοία των Πελοπίδα-Παπούα
υπογράφει το «Σύμφωνο των Νασίων»…………………………………………… 124

Λύσεις αντίθετες με την λαϊκή απαίτηση για εξουδετέρωση
των ένοπλων αντιΕΑΜικών δυνάμεων……………………………………………. 126

Τα «προεόρτια» και οι «αφορμές» της επίθεσης
του Μίχου στον Πελοπίδα…………………………………………………………….. 133

Απροκάλυπτη επίθεση του Μίχου στον Πελοπίδα…………………………………. 136

Η προσχώρηση του Εμμανουήλ Βαζαίου στον ΕΛΑΣ……………………………. 139

Εκτελέσεις Ζερβικών αξιωματικών στη Βόρεια Πελοπόννησο………………… 141

Καθαίρεση-ανάκληση του Πελοπίδα
από την ηγεσία του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου………………………………………. 142

Στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ……………………………………………………… 144

Καπετάνιος του Λόχου Στρατηγείου του ΕΛΑΣ……………………………………. 148

Πάλι στον Μωριά, τώρα με τον Άρη…………………………………………………… 152

Αρχηγός του ΕΛΑΣ Βόρειας Πελοποννήσου……………………………………….. 154

«Ντύσε, τάισε, πόδεσε και χτύπα!»…………………………………………………….. 155

Μαρίνα Λάσκα……………………………………………………………………………….. 157

Πελοπίδας και Εμμανουήλ Βαζαίος…………………………………………………….. 164

Τα αστήριχτα ψεύδη του Βαζαίου……………………………………………………….. 166

Γνήσιος εκφραστής της λαϊκής απαίτησης
για παραδειγματική τιμωρία των εθνοπροδοτών……………………………….. 167

Το πρόβλημα αντιμετώπισης των Ταγμάτων Ασφαλείας………………………… 168

Εκπορθητής των ταγματασφαλιτών στον Αχλαδόκαμπο………………………… 171

Κανελλόπουλος και κομματική ηγεσία διασώζουν
τους ταγματασφαλίτες………………………………………………………………….. 173

Στο δίμηνο της απελευθέρωσης………………………………………………………….. 175

Με «δεσποτική» γενειάδα που δήλωνε συνθηματικά πολλά…………………….. 177

Με το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Αργολιδοκορινθίας στις μάχες
της Αθήνας (Δεκέμβρης 1944)………………………………………………………. 178

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ

1945-1948: O ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ (ΜΕΑ) ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΔΣΕ)

Με τον Άρη πριν από τη Συμφωνία της Βάρκιζας…………………………………. 185

Οι Κολιγιάννης-Ζωγράφος παραπλανούν τον Άρη……………………………….. 193

Η προσχώρηση του Πελοπίδα στο ΜΕΑ……………………………………………… 196

«Πού να τα ’ξερε αυτός;»…………………………………………………………………. 199

Μετά το χαμό του Άρη…………………………………………………………………….. 202

Η γραμμή της ηγεσίας του ΚΚΕ στα 1945-46………………………………………. 206

Η συγκρότηση των Ομάδων Ένοπλων Καταδιωκόμενων
Αγωνιστών (ΟΕΚΑ)…………………………………………………………………….. 209

Συνιδρυτής της Ομάδας Ένοπλων Καταδιωκόμενων
Αγωνιστών Δομοκού…………………………………………………………………… 211

Η συμπεριφορά του Κολιγιάννη και του Λευτεριά
απέναντι στις Ομάδες Ένοπλων Καταδιωκόμενων Ρούμελης………………. 213

Πρώτη απόπειρα εξόντωσης της Συμμορίας Βουρλάκη (27/5/1946)………… 214

Δράση κάτω από δύσκολες συνθήκες………………………………………………….. 216

Ιούνιος-Ιούλιος 1946: Οι Καταδιωκόμενοι στα όρια της αντοχής τους……… 219

Στα Άγραφα με το συγκρότημα του Κώστα Καφαντάρη (Νικηταρά)……….. 221

Υπεύθυνος των ΟΕΚΑ Ευρυτανίας…………………………………………………….. 224

Πολεμώντας στην Ευρυτανία το 1946 όπως το 1942…………………………….. 230

Οι Γ. Γούσιας, Χ. Φλωράκης, Ν. Τριανταφύλλου
διορίζονται στην ηγεσία του ΔΣΕ Ρούμελης…………………………………….. 233

Οι Καπετάνιοι του ΕΛΑΣ φορτώνονται
ευθύνες της κομματικής ηγεσίας…………………………………………………….. 234

Άδικη η συμπεριφορά της ηγεσίας του ΔΣΕ Ρούμελης
στα λαοπρόβλητα ΕΛΑΣίτικα κομματικά στελέχη ……………………………. 238

Ο Πελοπίδας διασώζει τα τμήματα
Παρνασσίδας-Λοκρίδας από την καταστροφή………………………………….. 241

Στον Παρνασσό………………………………………………………………………………. 244

Πρώτος Λοχαγός του Αρχηγείου Παρνασσίδας ΔΣΕ…………………………….. 246

Ένα ακόμη στρατιωτικό κατόρθωμα του Πελοπίδα……………………………….. 247

Διοικητής του 1ου Τάγματος Παρνασσίδας του ΔΣΕ…………………………….. 249

Η μάχη της Άμφισσας………………………………………………………………………. 253

Στο Αρχηγείο Παρνασσίδας του ΔΣΕ ο Πελοπίδας
βαθμολογικά στάσιμος…………………………………………………………………. 259

Άνιση πάλη του Αρχηγείου Ρούμελης του ΔΣΕ
με τον κυβερνητικό στρατό…………………………………………………………… 260

Η τύχη του Tμήματος του Πελοπίδα στην επιχείρηση «Χαραυγή»…………… 262

Μετά την επιχείρηση «Χαραυγή»………………………………………………………. 264

Προβληματική ανάδειξη στρατιωτικών στελεχών
και μονάδων στον ΔΣΕ………………………………………………………………… 266

Πώς αξιολόγησαν τον Πελοπίδα οι αντίπαλοί του………………………………… 268

Στην «Επετηρίδα» των στελεχών του Αρχηγείου Ρούμελης του ΔΣΕ……….. 269

Δυσμενείς μεταβολές σε ανώτερα στελέχη του ΔΣΕ Ρούμελης…………………. 271

Η «μάχη του χώρου»……………………………………………………………………….. 275

Η ΙΙ Μεραρχία Παρνασσίδας ανεμίζει τη σημαία
της πολεμικής άμιλλας…………………………………………………………………. 279

Ο θάνατος του παλικαριού………………………………………………………………… 280

Θύμα των «καλαμαράδων»……………………………………………………………….. 286

Η εκδοχή του θανάτου του από τους αντιπάλους…………………………………… 288

Στον τόπο της ενέδρας……………………………………………………………………… 293

«Ανάξια πληρωμή»…………………………………………………………………………. 294

Επίλογος………………………………………………………………………………………… 296

ΜΕΡΟΣ IV
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ – ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Φωτογραφίες…………………………………………………………………………………. 299

Παραρτήματα………………………………………………………………………………… 325

Πηγές και Βιβλιογραφία………………………………………………………………….. 339